Türkiye enerji piyasasında 2020'de öne çıkanlar

Güncelleme :20.12.2020

 Türkiye'nin Karadeniz'deki dev gaz keşfini takiben Doğu Akdeniz'de yoğun arama ve sondajlar ve bunun ardından bölgede artan gerginlikler, TürkAkım'ın Rusya'dan Türkiye'ye ticari arzının başlaması ve rekor yenilenebilir enerji üretim seviyeleri, Türkiye'nin enerjisindeki en önemli haberler oldu. 

Türkiye'nin Doğu Akdeniz ve Karadeniz'deki arama ve sondaj faaliyetleri, ülkenin milli sondaj gemileri Yavuz, Fatih ve Kanuni ile sismik gemiler Barbaros Hayrettin Paşa ve Oruç Reis'in desteğiyle bu yıl arttı.

Özellikle bu yıl, Türkiye'nin Karadeniz'de altıncı nesil sondaj gemisi Fatih ile yerli hidrokarbon kaynakları bulma konusundaki kararlı çabalarının meyvelerini verdiğini gösterdi. Karadeniz'deki yeni görevle ilgili Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez'in ilk brifingi, Karadeniz'de ilk kez Temmuz ayında Fatih sondaj gemisinin kullanılmaya başlanmasının planlandığını açıkladığında Mayıs ayında geldi.

29 Mayıs'ta İstanbul'dan yola çıkan gemi, söküm ve montaj işleri tamamlandı. Batı Karadeniz'de Türkiye kıyılarının yaklaşık 100 deniz mili (185 kilometre) kuzeyinde, Sakarya Gaz Sahası'nın bir bölümü olan Tuna-1 sahasında 20 Temmuz'da sondaj yapmaya başladı. Yaklaşık bir ay sonra, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 21 Ağustos'ta Türkiye'nin bölgede yaklaşık 320 milyar metreküp (11.3 trilyon fit küp) büyük doğal gaz rezervi keşfettiğini duyurdu.

Erdoğan, "Türkiye Karadeniz'deki en büyük doğalgaz keşfini gerçekleştirdi" diyen Erdoğan, keşfedilen gazı 2023 yılında kamuya sunmayı hedeflediğini de sözlerine ekledi. Dönmez aynı gün sahada etrafı kaplayan gazın bulunduğunu duyurdu. 250 kilometrekare yüksek kalitedeydi ve aynı bölgede yeni kuyular açılacaktı. Keşif, Türkiye'nin şimdiye kadar ürettiği tüm doğalgaz miktarının yirmi katıydı - 16,6 milyar metreküp (bcm).

24 Ağustos'ta Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) başkanı Fatih Birol, Türkiye'nin mevcut fiyat trendlerine uygun 80 milyar dolarlık dev offshore doğal gaz keşfinin saha üretimine başlamak için yaklaşık 6 milyar dolarlık bir yatırıma ihtiyaç duyacağını doğruladı.

Daha sonra, Türk yetkililer ve uzmanlar, Karadeniz keşfinin bölgede çok daha büyük bir gaz bulgusunun habercisi olduğuna dair önemli kanıtlardan yararlandılar. Erdoğan'ın 17 Ekim'deki açıklaması, aynı gaz sahasında 85 milyar metreküp ek rezerv keşfedildiğinde bu kanıtı doğruladı. İlave 85 milyar metreküp ile 405 milyar metreküp'e kadar revize edilen keşif, Türkiye'nin toplam gaz üretiminden neredeyse 25 kat daha fazla ve onu "2020 yılında dünyadaki en büyük gaz buluntularından biri" yapıyor.

Türkiye Petrolleri aynı gün yaptığı açıklamada, Karadeniz'deki en büyük sismik satın alma olan Sakarya 3D'nin daha geniş havzada Kasım ayında başlayacağını duyurdu. Fatih sondaj gemisi 5 Kasım'da Karadeniz'de Sakarya gaz sahasında 75 gün sürmesi planlanan Türkali-1 kuyusunda sondaj yapmaya başladı.

Fatih sondaj gemisinin bölgedeki faaliyetleri yıl boyunca devam ederken, önümüzdeki yıl bir Karadeniz misyonunda Fatih'e eşlik edecek Türkiye'nin üçüncü tatbikat gemisi Kanuni'nin hazırlıkları yapıldı.

Kanuni, 31 Ocak'ta Türkiye Petrolleri Anonim Şirketi'nin envanterine alındı ve 15 Mart'ta ülkenin Akdeniz bölgesinde bir sahil kenti olan Mersin Taşucu'ya ulaştı. 2012 yılında Samsung tarafından Güney Kore'de inşa edildi ve Brezilyalı enerji şirketi Petrobras tarafından 2015 yılına kadar yapılan keşif çalışmalarında, gemi 11.400 metre derinliğe kadar uzanabilir ve 3.000 metre derinliğe kadar sondaj yapabilir.

Karadeniz'de 40'a yakın kuyu sondajı yapması planlanan Dönmez, 3 Ekim'de Kanuni sondaj gemisinin Karadeniz'de 2021 başlarında faaliyete geçeceğini duyurdu. Bu açıklamadan bir hafta sonra Kanuni, Mersin ilinden yola çıktı. Karadeniz operasyonları için yola çıkmadan önce İstanbul'un Haydarpaşa Limanı'na gidiyoruz. Son olarak 13 Kasım'da Kanuni, Sakarya Gaz Sahası'ndaki göreve başlamadan önce Karadeniz kıyısındaki Filyos Limanı'nda bakım çalışmaları yapmak üzere Karadeniz'e gitmek üzere İstanbul'dan ayrıldı.

 Doğu Akdeniz'de gerilim tırmandı

2020'nin başlarında, 27 Kasım 2019'da Ankara ile Libya'nın BM tarafından tanınan Ulusal Mutabakat Hükümeti (GNA) arasında Doğu Akdeniz'deki ülkelerin deniz sınırlarına ilişkin imzalanan anlaşmadan sonra geri akış devam etti.

29 Mayıs'ta enerji bakanı, bu anlaşma kapsamında Türkiye Petrolleri'nin ruhsatlı bölgelerde sondaj faaliyetleri için başvuruda bulunduğunu doğruladı ve Türkiye'nin bölgedeki ilk faaliyetlerinin önümüzdeki 3-4 ay içinde başlamasının beklendiğini açıkladı.

4 Haziran'da Erdoğan ile Libya Başbakanı Fayez al-Sarraj arasında yapılan görüşmenin ardından yapılan ortak açıklama, Türkiye ve Libya'nın, potansiyel doğal kaynaklardan daha fazla yararlanmak için arama ve sondaj faaliyetleri de dahil olmak üzere Doğu Akdeniz'de işbirliğini ilerletmeyi planladığını ortaya koydu. Dört gün sonra Dönmez, Türkiye'nin son Libya paktı kapsamında petrol arama ve sondaj için bölgede yedi ruhsatlı alan belirlediğini açıkladı.

Daha önce 2 Ocak'ta Yunanistan, İsrail ve Kıbrıs Rum Yönetimi, İsrail'den Güney Kıbrıs, Girit, Yunanistan ve nihayetinde İtalya'ya gitmeyi planlayan bir Doğu Akdeniz (EastMed) boru hattı proje anlaşması imzalamıştı. Anlaşmaya yanıt olarak Türkiye, projenin Türkiye'yi ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ni (KKTC) bölgeden dışlamayı amaçlayan "beyhude adımların son örneği" olduğunu vurguladı. 20 Temmuz'da İsrail hükümeti EastMed anlaşmasını onayladı.

2020 baharında Covid-19'un dünyaya yayılması, Doğu Akdeniz'deki küresel petrol şirketlerinin arama ve sondaj operasyonlarını etkilemeye başladı ve bu programların ExxonMobil ve Fransız-İtalyan gibi şirketler tarafından revize edilmesine veya geçici olarak askıya alınmasına neden oldu. Total ve ENI konsorsiyumu.

Yıl ortasında, Türkiye'nin 21 Temmuz'dan itibaren Oruç Reis'in NAVTEX (navigasyonel teleks) aracılığıyla bölgedeki yeni sismik araştırma tatbikatını duyurmasıyla Doğu Akdeniz'de gerilim tırmanmaya başladı. Türkiye'nin açıklamasının ardından Yunanistan, Oruç Reis'in haklarını ihlal ettiğini iddia etti. küçük bir adacık kullanarak Doğu Akdeniz kıta sahanlığında; Türkiye kıyılarından birkaç mil uzaklıkta bulunan Kastellorizo ve Meis adası, bu tecavüzün gerekçesi olarak. Ancak Türkiye, Yunanistan'ın maksimalist kıta sahanlığı iddiasının uluslararası hukuka, içtihatlara ve mahkeme kararlarına aykırı olduğunu vurgulayarak karşılık verdi.

Yunanistan, Doğu Akdeniz'deki münhasır ekonomik bölgeler (MEB) konusunda 9 Haziran'da İtalya ve 7 Ağustos'ta Mısır ile anlaşma imzaladı. Türkiye yaptığı açıklamada Mısır ile "sözde anlaşmaya" karşı çıktı, Yunanistan ve Mısır'ın karşılıklı deniz sınırı olmadığını söyleyerek anlaşmayı Ankara için "geçersiz ve hükümsüz" ilan etti.Türkiye, BM'ye sınırı belirlenen bölgenin kıta sahanlığını ihlal ettiğini bildirdi. ve denizcilik hakları.

10 Ağustos'ta Türkiye, 10 Ağustos'tan 23 Ağustos'a kadar NAVTEX aracılığıyla bölgede başka bir Oruç Reis sismik araştırma tatbikatı duyurdu. 12 Ağustos tarihli bir raporda, Doğu Akdeniz deniz tabanına, devam eden hidrokarbon araştırması.

Ülke, Oruç Reis ile birlikte 16 Ağustos'ta sondaj gemisi Yavuz için yeni bir NAVTEX çıkardı ve 18 Ağustos - 15 Eylül tarihleri arasında Kıbrıs adası açıklarında keşiflerine devam etti.

14 Ekim'de Dönmez, Oruç Reis'ten ilk sismik veri raporunun 16 Ekim'de beklendiğini doğruladı, 4 Kasım'da ise Türkiye'nin diğer sismik araştırma gemisi Barbaros Hayreddin Paşa'nın Şubat ayına kadar bölgedeki faaliyetlerine devam edeceğini ortaya koydu. 16.

2020 sonbaharında bölgedeki gerginlik tırmandığında, AB liderleri 11-12 Aralık'ta Doğu Akdeniz'deki gerilimi ve özellikle Yunanistan ve Kıbrıs Rum Yönetimi tarafından Türkiye'ye yönelik olası yaptırımları tartışmak üzere bir araya geldi. Görüşmeden sonra AB, Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki faaliyetleri ışığında Türk şahıs ve şirketlerine ek yaptırımlar uygulama kararını açıkladı. Buna yanıt olarak Türkiye, kararı "önyargılı ve hukuka aykırı" olarak nitelendirerek kınadı.

"[Kuzey] Kıbrıs, Doğu Akdeniz, Ege ve özellikle AB'nin çoğunluğunun kabul etmediğini bildiğimiz, ancak 10 Aralık AB Zirvesi Sonuçlarına dahil edilmesi gerektiğini bildiğimiz [Kuzey] Kıbrıs, Doğu Akdeniz, Ege ve bölgesel meselelere yönelik önyargılı ve hukuksuz tutumu reddediyoruz. dayanışma ve veto baskısına. "dedi.

 TürkAkım ticari tedarikleri başladı

Bu yıl, diğer enerji projelerinin de tamamlandığı görüldü. Yılın başında TürkAkım doğalgaz boru hattı üzerinden ticari arzlar 1 Ocak'ta başladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, her iki ülkenin de üst düzey enerji bakanlarının katılımıyla 8 Ocak'ta İstanbul'da düzenlenen açılış törenine başkanlık etti. ülkeler.

Erdoğan'ın törende yaptığı konuşmada, TürkAkım projesini ikili enerji bağları ve işbirliği açısından 'tarihi' olarak nitelendirirken, Putin bunu "öncü ve eşsiz bir proje" olarak nitelendirdi. Dönmez, projeyi "vizyoner" ve "Türkiye ile Rusya arasında yeni bir işbirliği sembolü" olarak gördüğünü söyledi.

TürkAkım projesi, yıllık toplam kapasitesi 31,5 milyar metreküp olan iki hattan oluşmaktadır. İlk hat her yıl 15,75 milyar metreküp Rus gazı Türk tüketicisine, ikinci hat ise 15,75 milyar metreküp daha Rusya'dan Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşınacak.

28 Ocak'ta Gazprom, ilk milyar metreküp gazını TürkAkım doğalgaz boru hattıyla tedarik etti ve bunun yaklaşık% 54'ü Türkiye gaz piyasasına, kalan% 46'sı Türkiye-Bulgaristan sınırına teslim edildi. Sektör kaynakları tarafından 3 Nisan'da yapılan bir duyuruda, 2020'nin ilk çeyreğinde 1.32 milyar metreküpten fazla Rus gazının Türkiye'den TürkAkım üzerinden Avrupa'ya aktarıldığı bildirildi.

27 Haziran'da Macar petrol ve gaz şirketi MOL, Sırbistan üzerinden TürkAkım projesine katılacağını duyurdu. Regülatör, yıllık 6 milyar metreküp kapasiteli yeni bir Sırp-Macaristan gaz ara bağlantısının yapımını içeren 10 yıllık bir kalkınma planını onayladı.

  Akkuyu NGS'nin üçüncü ünite lisansı alındı

Türkiye ile Rusya arasında 2020 yılında başka bir ortak projede önemli gelişmeler yaşandı; Türkiye'nin ilk nükleer santrali (NPP) Akkuyu NGS. Bu, toplam 4.800 megavat (MW) kurulu güce sahip dört adet VVER-1200 güç ünitesinden oluşan nükleer santral için Mayıs 2010'da Türkiye ile Rusya arasında imzalanan hükümetler arası bir anlaşmayı takip ediyor.

Rusya Devlet Atom Enerjisi Kurumu Rosatom'un Atomenergomash'ın makine yapım bölümü ile birlikte faaliyet gösteren AEM teknolojisinin Volgodonsk şubesi Atommash'a göre, Akkuyu nükleer santralinin reaktör kapağının kaynağı 23 Ocak'ta tamamlandı.

Tesisin ilk ünitesi için reaktör soğutma suyu boru hattı için bir dizi dirsek üretimi de 23 Mart'ta tamamlandı. 26 Haziran'da Türkiye Enerji Bakanı ikinci ünitenin temelinin atıldığını duyurdu. 30 Haziran'da, ilk ünite için bir dizi buhar jeneratörü üretimi tamamlandı.

16 Temmuz'da ilk ünitenin reaktör basınçlı tankının hidrolik testleri tamamlanırken, ilk ünite için buhar jeneratörlerinin sevkiyatı 24 Ağustos'ta başladı. 10 Eylül'de ilk reaktörün son imalat aşaması başladı. Son olarak, Akkuyu NGS'nin üçüncü ünitesi için 17 Ekim'de önümüzdeki baharda başlayacak inşaat ruhsatı verildi.

Ancak Türkiye'nin kuzeyindeki Sinop'ta ikinci bir nükleer santral kurma planı tökezledi. Dönmez, 20 Ocak'ta, Japon Mitsubishi Heavy Industries, Ltd. tarafından yürütülen fizibilite çalışmalarının sonuçlarının bakanlığın inşaat bütçesi ve proje takvimi açısından beklentilerinin altında kalması nedeniyle bakanlığın tesis için ana ortağını yeniden değerlendirdiğini açıkladı. tamamlama.

 Yenilenebilir enerjide ulaşılan kayıtlar

Türkiye yenilenebilir enerji sektörü 2008 yılından sonra belirgin bir şekilde gelişmeye başlamış ve bu yükselme eğilimi sonraki yıllarda önemli bir hızla devam etmiştir. Yeşil alan yatırım monitörü fDi Markets'a göre, Türkiye, Yenilenebilir Enerji FDI 2020 için En İyi Avrupa Yerleri sıralamasında, yenilenebilir enerjide doğrudan yabancı yatırımlar (DYY) için en çok tercih edilen yerler listesinde yedinci sırada yer aldı.

3 Haziran'da Dönmez, Türkiye'nin 2020'nin ilk beş ayında elektriğinin% 66'sını yerli ve yenilenebilir kaynaklardan ürettiğini açıkladı.% 66 olan toplam miktarın% 34,3'ü hidroelektrikten,% 13,8'i yerli kömürden, % 8,8 rüzgar,% 3,6 jeotermal,% 3,5 güneş,% 1,8 biyokütle ve% 0,2 diğer kaynaklardan. 24 Mayıs'ta, yerel ve yenilenebilir kaynaklardan günlük elektrik üretimi için de% 90'lık bir rekor kırıldı. 14 Ağustos'ta Dönmez, güncellenen verilerin 2020'nin ilk yedi ayında Türkiye'nin elektriğinin% 62.08'ini yerli ve yenilenebilir kaynaklardan ürettiğini gösterdiğini belirtti.

Türkiye, enerji üreticilerinin ve tedarikçilerinin yenilenebilir enerji üretimini göstermelerine ve doğrulamalarına olanak tanıyan Yenilenebilir Enerji Kaynağı Garanti Belgesi (YEK-G) için 1 Temmuz'da yönetmelik taslaklarını tamamlayarak tüketicilerin elektrik alımlarının kaynağını görebilmesini sağladı. Tüketicilerin elektrik kaynağını seçmelerine olanak tanıyan taslak yönetmelikler halkın katılımına açık olacak.

Kalyon Güneş Enerjisi Teknolojileri Üretim A.Ş. tarafından kurulan Türkiye'nin ilk entegre solar külçe-gofret-modül-hücre üretim fabrikası 19 Ağustos'ta üretime başladı.

Türk hükümeti, Covid-19 salgınını dikkate alarak, yeni inşa edilen santraller için Yenilenebilir Enerji Destek Programı'na (YEKDEM) 31 Haziran 2021'e kadar altı aylık bir uzatma vermeyi 18 Eylül'de kabul etti.

Anadolu Ajansı'nın 12 Kasım'da derlediği Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) verilerine göre Türkiye, 2025 yılına kadar 22,2 gigawatt (GW) ekleyerek 66,8 GW'a ulaşacağı tahmin edilen yenilenebilir enerji kapasitesini artırmada Avrupa'da beşinci sırada yer alacak. Ülkenin toplam kurulu yenilenebilir enerji kapasitesi 2019 sonunda 44,6 GW olarak gerçekleşti. Ajans, bu yılın sonunda Türkiye'deki yenilenebilir enerjinin yaklaşık 1,1 GW hidroelektrik ve yaklaşık 900 megawatt'lık bir artışla 47,3 GW'a ulaşacağını tahmin etti. rüzgar gücü.

Dönmez 23 Kasım'da, 2020'nin Türkiye'de yenilenebilir enerji gelişimi için bir dönüm noktası olduğunu vurgulayarak, 2020'de kurulu yenilenebilir kapasite ilavelerinin 17 AB ülkesinin kapasitesinden daha fazla olduğunun altını çizdi.

  LNG, boru hattı gazını ithal ediyor

Türkiye doğal gaz sektörü de bu yıl ilklere tanık oldu. 23 Mayıs'ta Türkiye Enerji Borsası İstanbul (EPİAŞ), doğalgaz piyasası katılımcılarının haftalık ürün işlemleri yapabilecekleri "Doğal Gaz Piyasası Haftalık Ürünleri" online hizmetinin 1 Haziran'dan itibaren hizmete girdiğini duyurdu.

Türkiye'nin Enerji ve Mevzuat İzleme Örgütü (EPDK) verilerine göre 28 Mayıs'ta Türkiye'nin Mart ayındaki LNG ithalatı ilk kez boru hattı gazı ithalatını geride bıraktı. Türkiye Mart ayında 2,06 milyar metreküp LNG ithal etti ve toplam gaz ithalatının% 52,5'ini oluşturdu.

Bu arada, Türkiye'nin devlete ait enerji şirketi BOTAŞ, 4 Haziran'da Total'den 1,2 milyon ton LNG satın almak için bir anlaşma imzaladı. BOTAŞ'ın Nijerya ve Cezayir ile uzun vadeli sözleşmelerinin bitimine yaklaştığı sırada gelen iki taraf arasındaki anlaşma üç yıl sürecek.

11 Haziran'da, Trans Anadolu Doğal Gaz Projesi'nin (TANAP), boru hattının ikinci ticari faaliyet yılı olan bu yıl 30 Haziran'a kadar Türkiye'ye 6 milyar metreküp doğalgaz vereceği haberi geldi. TANAP Genel Müdürü Saltuk Düzyol, TANAP'ın Türkiye'ye doğalgaz teslimatının ilk 2 milyar metreküp teslimat yaptığı ilk yıldan bu yana katlanarak arttığını söyledi.